Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty

Monika Piątkowska

NIE TYLKO SZPICBRÓDKA

Wizję świata przestępczego Drugiej Rzeczypospolitej funkcjonującą w dzisiejszym społeczeństwie polskim ukształtowały zabawne i udane skądinąd filmy Juliusza Machulskiego Vabank i Vabank II, czyli riposta. Czy jednak obraz ten jest bliski prawdzie? Nic bardziej mylnego.

Plaga złodziei kieszonkowych, popularnie zwanych doliniarzami, bezwzględne okradanie nawet najbiedniejszych, wszechobecna w miastach prostytucja wśród młodych kobiet, kidnaping, kwitnący na dużą skalę przemyt, dzieciobójstwo, gwałty, pedofilia, niemal powszechna przemoc i krwawe zbrodnie o podłożu rabunkowym, osobistym bądź zupełnie pozbawione motywu… Lista grzechów obywateli przedwojennej Polski wobec prawa i bliźniego przywołana przez Monikę Piątkowską jest zastraszająco długa.

Opis:

Lektura jej książki pozwala bowiem z przykrością stwierdzić, że sprawa małej Madzi z Sosnowca, którą żyje obecnie połowa Polaków, kilkadziesiąt lat temu mogłaby z łatwością utonąć w natłoku podobnych (lub jeszcze większych) tragedii. Społeczeństwo polskie okresu międzywojnia było nieustannie narażone na działanie odwiecznego czynnika generującego rozmaite społeczne patologie - biedy toczącej młode państwo, w którym z trudem zrastały się trzy zabory. Na poły sympatyczna, na poły szelmowska twarz legendarnego Szpicbródki najczęściej ustępowała zdecydowanie mniej przyjemnym facjatom oprychów za nic mających ludzkie zdrowie czy życie.

Autorka, znana krakowska dziennikarka, przenosi nas w świat tyleż odrażający, ile barwny i interesujący. Często przytaczane cytaty ze wspomnień świadków wydarzeń, prasy czy policyjnych i sądowych dokumentów pomagają czytelnikowi poczuć klimat epoki, podobnie jak kilkaset zamieszczonych zdjęć. Lektura momentami jest porywająca i można bardzo szybko przebrnąć przez 450 stron. W zamian pojawia się jednak pytanie, czy niektórzy historycy nie posunęli się zbyt daleko w idealizowaniu Drugiej RP i jej dziedzictwa.

Damian Markowski

Monika Piątkowska

Życie przestępcze w przedwojennej Polsce. Grandesy, kasiarze, brylanty

Wydawnictwo Naukowe PWN

 Warszawa 2012

dodano: 2013-05-24