Westerplatte – załoga śmierci

Krzysztof Wyrzykowski i Mariusz Wójtowicz-Podhorsk

wyd. Zin Zin Press

Komiks historyczny długo wydawał się niedorzecznością - ale zarzuty o nieodpowiedzialności formy można odłożyć do lamusa konserwatywnego myślenia o nowatorskim opowiadaniu historii. Krzysztof Wyrzykowski i Mariusz Wójtowicz-Podhorski udowodnili, że ich opowieść rysunkowa to kawał dobrej roboty. Opublikowanie „Westerplatte – załoga śmierci” uświadomiło, że to dzieło godne naśladowania – jak okazało przełamało dotychczasową niechęć do komiksu, wprowadzając modę na tę wyjątkową dotychczas formę promowania historii.

Opis:

Obrona Wojskowej Składnicy Tranzytowej (WST) na Westerplatte przeszła dzięki uporczywej obronie z września 1939 roku do historii i jest omawiana na lekcjach historii. Wiele mówiło się i pisało o męstwie podwładnych mjr Sucharskiego, ale nowatorska formuła komiksu „Westerplatte – załoga śmierci” odwołała się do przełomowych badań Mariusza Borowiaka oraz wspomnianego scenarzysty Mariusza Wójtowicza-Podhorskiego. Ci dwaj autorzy ujawnili i rozwinęli informacje o dramatycznych wydarzeniach, które miały doprowadzić do kapitulacji już drugiego dnia obrony Westerplatte.

Przed prawie dekadą komiks Wyrzykowskiego i Wójtowicza-Podhorskiego okazał się strzałem w dziesiątkę, dzięki drobiazgowemu zrekonstruowaniu tygodnia walk o WST na Westerplatte oraz prologu o poprzedzających wybuch wojny dziejach półwyspu. Akcja rysunkowej opowieści zagęszcza się wraz z przygotowaniami polskich żołnierzy do odparcia ataku niemieckiego. Autorzy postawili na dokładność, dzięki której zaprezentowali stan polskich fortyfikacji oraz umocnień polowych przy rozlokowania w nich pododdziałów, jak i samej obrony.

Paradokumentalnie został ukazany pierwszy dzień walk, zajmując sporą część albumu. Kolejne dni obrony Westerplatte, nie pomijają mniej lub bardziej znanych epizodów obrony WST, aż po kapitulację siódmego września. Autorom wykonali imponujący research materiałów, umożliwiający rewizję współczesnej wiedzy na temat siedmiu dni września w Składnicy. Dokładna rekonstrukcja pozwala określić „Westerplatte – załoga śmierci” mianem opracowania historycznego, mającego przystępny charakter dla młodego pokolenia. Ten komiks był przełomem na powstającym poletku komiksu historycznego, z którym mogły się kojarzyć jedynie zakłamane zeszyty „Podziemny front” o „bohaterskiej” Armii Ludowej, czy komiksowa adaptacja losów agenta NKGB, znanego z serialu „Stawka większa niż życie”.

Autorzy „Westerplatte – załoga śmierci” otworzyli nowy rozdział w rozwoju komiksu w Polsce i wyznaczając wysoką poprzeczkę w edytowaniu tego rodzaju „narysowanych opowieści”. Scenariusz Wójtowicza-Podhorskiego szczegółowo relacjonował obronę WST, adaptując ją na potrzeby języka komiksu. Poza narracją komiksową znalazło się miejsce na dołączanie planów, szkiców, map oraz komentarza historycznego. Czarno-biały rysunek Wyrzykowskiego idealnie wpasował się w tego rodzaju opowieść. Realistyczna kreska, oszczędnie oddawała realia początków wojny i zachowań bohaterów bez niepotrzebnego eksperymentowania formą. Mimo nieznacznego przytłoczenia tekstem kadry okazały się czytelne i wyraźne, zachowując dynamikę opowieści o dramatycznych wydarzeniach. Batalistyka wypadła znakomicie – zarówno uzbrojenie piechoty, jak pojawiające się samoloty niemieckie oraz złowieszczy pancernik szkolny zostały narysowane bez zarzutu – pozwalając poznać realia początku II wojny światowej. Wydanie na kredowym papierze pozwoliło na obcowanie z dziełem, a nie przypadkowym zeszycikiem.

Autorzy zadedykowali komiks bohaterom broniącym Wojskowej Składnicy Tranzytowej oraz faktycznemu dowódcy polskiej placówki Franciszkowi „Kubie” Dąbrowskiemu. To chyba jest najważniejsza rola tego komiksu, który wiele lat przed niezbyt dobrej fabuły „Tajemnice Westerplatte” udowadniał, kto drugiego września, zastąpił mjr Sucharskiego po załamaniu psychofizycznym. Komiks Wyrzykowskiego i Wójtowicza-Podhorskiego stał się katalizatorem popularyzującym informacji, o których wcześniej pisał Borowiak. Autorzy obiektywnie zrekonstruowali wydarzenia pierwszego i drugiego września. Ale komiksowy moment załamania mjr Sucharskiego został pozbawiony fantasmagorycznych wizji filmu. Kapitan Dąbrowski nie wygląda na frenetycznego fanatyka, tylko fachowa prowadzi obronę WST. Komiks udowadnia, że polscy żołnierze mogli walczyć jeszcze dłużej, ale to Sucharski, wymógł na Dąbrowskim kapitulację. Główną zasługą „Westerplatte – załoga śmierci” jest przywrócenie zasług zapomnianego Dąbrowskiego, choć autorzy nie potępili, ani nie zlekceważył roli mjr Sucharskiego w przygotowaniach do obrony ani nie skupiali się na epizodach nieposłuszeństwa czy upadku morale, które pojawiały się w niedawnym filmie „Tajemnice Westerplatte”. Drugie wydanie komiksu zostało poprawione, uzupełnione oraz otrzymało nową „dynamiczniejszą” okładkę.

Hubert Kuberski

dodano: 2013-09-01