Powstanie 44. Antologia prac konkursowych 2010 - Morowe panny

Muzeum Powstania Warszawskiego-Wydawnictwo Egmont

POWSTANIE KOBIET

Trzecia edycja konkursu „Powstanie ’44 w komiksie” zaowocowała antologią, obejmującą sześć prac nagrodzonych i wyróżnionych oraz 12 komiksów wybranych do druku. Wśród laureatów przeważali profesjonaliści, a zwycięzcy Ernesto Gonzales i Grzegorz Janusz należą do czołówki polskich twórców komiksów. Tym razem zadaniem konkursowiczów było ukazanie losów kobiet w czasie powstania warszawskiego.

Opis:

Z jednej strony zostały poruszone najbardziej charakterystyczne aspekty zaangażowania kobiet: losy sanitariuszek, łączniczek czy zwykłych warszawianek. Ale zabrakło mi autentycznego zagłębienia się w te tematy. W trzeciej antologii nie uświadczymy tragicznego losu szpitali powstańczych – braku leków, bandaży czy nawet pomieszczeń szpitalnych. Zabrakło prezentacji dramatu elity polskiej młodzieży, które ginęła podczas walk. Już tylko losy dziewięcioosobowego sanitariatu batalionu harcerskiego „Zośka” ukazują hekatombę najszlachetniejszych dziewcząt, chociażby Krystyny Wańkowiczówny ps. Anna. Nie pojawiły się żadne komiksy o kwestii prozaicznej, acz podstawowej – aprowizacji i wyżywieniu oddziałów czy wojennym macierzyństwie warszawianek. Mankamentem wszystkich edycji konkursu wydaje się brak opieki merytorycznej, co prowadzi do powielania i utrwalania fałszywych legend powstańczych. Mundury wrogów są naszpikowane runami SS w nieodpowiednich miejscach (Traf); żołnierze niemieccy i powstańcy posługują się w zasadzie jedynie pistoletami maszynowymi MP-40 (jeden z powstańców na wzór Rambo strzela z biodra dwoma peemami – Kapral Karol); dzieci przygotowują się do walki z czołgami Pz.Kpfw. VI „Tygrys”, których praktycznie nie było w Warszawie podczas powstania (Piaskownica); stolicę atakują z powietrza messerchmitty Me-110 (Stąd do wolności) czy heinkle He-111 (Morowa panna), gdy w rzeczywistości w ogóle nie latały w 1944 roku nad Warszawą; wreszcie niemieccy zwyrodnialcy obwieszeni Ritterkreuzami (Miasto duchów), podczas gdy po stronie wroga było bardzo mało kawalerów tych wysokich odznaczeń.

Dwa epizody zasługują na uwagę, mimo pominięcia ich przez jury. W Stasiu Krzysztofa Brynieckiego, niekonwencjonalnie skadrowanym, poruszająco ukazano  losy tytułowego bohatera wyrzuconego przez Niemców z okna kamienicy na bruk. Zdumiewa dojrzałość rysunków wykonanych z wykorzystaniem piórka i pasteli. Z kolei Joanna Sanecka-Wojda połączyła w Zapomnianych hiperrealizm rodem ze zdjęć obrobionych w Photoshopie ze czarno-białymi scenami rysowanymi jedynie piórkiem. Scenariusz Sylwii Resteckiej wyeksponował los 3 tys. warszawianek upokarzanych przez żołdaków z 1. Pułku Szturmowego RONA na ochockim Zieleniaku i skontrastował go ze współczesnym spacerem dwóch matek z dziećmi w parku przy Kolonii Staszica.

Trzecia odsłona konkursu „Powstanie ’44 w komiksie” odnotowuje coraz większe zainteresowanie nim. Przed kolejną edycją warto pomyśleć o konsultacjach historycznych dla twórców komiksów, aby uniknąć niepotrzebnych uproszczeń i zafałszowań obrazu wydarzeń sprzed ponad sześciu dekad.

Hubert Kuberski

Powstanie ’44 w komiksie. Antologia prac konkursowych 2010 - Morowe panny

Muzeum Powstania Warszawskiego – Wydawnictwo Egmont

Warszawa 2010

dodano: 2011-12-12