Chodzi o Papieża. Szpiedzy w Watykanie

John O. Koehler

Dwubiegunowy podział świata z okresu zimnej wojny charakteryzował się rywalizacją wojskową, społeczną i ideologiczną w niemal wszystkich rejonach globu. Niewidocznym elementem tej walki była działalność szpiegowska, częściowo ujawniona za sprawą fragmentarycznie odtajnionych rewelacji Gordijewskiego i Mitrochina. Watykan nie pozostawał bierny i po okresie Ostpolitik z czasów Jana XXIII i Pawła VI stanął w opozycji do komunistów. To za pontyfikatu Jana Pawła II nawiązał współpracę ze Stanami Zjednoczonymi. Na tym właśnie okresie koncentruje się książka Johna O. Koehlera „Chodzi o papieża. Szpiedzy w Watykanie”.

Opis:

Opracowanie tego niemieckiego dziennikarza uświadamia, jaką rolę w relacjach między Związkiem Sowieckim a Watykanem odgrywały komunistyczne służby specjalne. Autor wykorzystał bogate dziedzictwo dokumentacyjne enerdowskiej Stasi. Udowadnia, jak skutecznie komuniści przeciwdziałali Watykanowi, poznając plany Stolicy Apostolskiej oraz infiltrując papieskich współpracowników i mieszkańców Watykanu.

Autor zwraca uwagę, że momentem przełomowym okazał się wybór na papieża polskiego kardynała Karola Wojtyły i jego pielgrzymka z 1979 roku. Koehler ukazuje kulisy zamachu na Jana Pawła II. Ujawnia tekst rozkazu, podpisanego m.in. przez Gorbaczowa i Czernienkę, który polecał "wykorzystać wszystkie dostępne możliwości" przeciwko polskiemu papieżowi. Jednocześnie, wykorzystując wiarygodne dokumenty, obala różne teorie dotyczące tego wydarzenia. Dziennikarz skłania się ku wersji inicjatywy KGB, stojącego za "fizycznym zbliżeniem" pomiędzy papieżem a Ali Agcą (vide rozmowa Sołowiewa z generałem Kuricynem).

„Chodzi o papieża. Szpiedzy w Watykanie” szczególną uwagę poświęca komunistycznym szpiegom w otoczeniu papieża. Agenci Stasi dostarczali raporty o działalności Watykanu, pogarszającej się sytuacji PRL oraz kolejnych pielgrzymkach papieża i jego relacjach z kościołem oraz opozycją w Polsce. John O. Koehler ujawnia nazwiska konfidentów Stasi (np. prałata Dissemondema), przywołując jego działania, raporty i spotkania. Powołuje się na źródła i dokumenty z Instytutu Glucka, co uwiarygodnia jego opracowania.

Autor opisuje problemy polityki Stolicy Apostolskiej i Jana Pawła II z punktu widzenia działalności szpiegowskiej komunistów oraz imponujące (jego zdaniem) osiągnięcia ich siatek wywiadowczych. Jednakże ustalenia Koehlera nie są tak oszałamiające, jak wcześniej wydanych prac: „KGB” i „Archiwum Mitrochina”. Niemiec nie przedstawia nowych "twardych" dowodów, a jego tezy są tylko częściowo przekonywające – byłoby lepiej, gdyby istniała szansa na zapoznanie się z archiwami watykańskimi czy moskiewskimi.

„Chodzi o papieża. Szpiedzy w Watykanie” nie ujawnia zbyt wielu nowych faktów w sprawie, potwierdzając dotychczasowe przypuszczenia oraz ustalenia. Jednak książkę czyta się przyjemnie, jak dobrze napisaną pozycję publicystyczną, w której autor wykazał się przygotowaniem merytorycznym.

Hubert Kuberski

dodano: 2008-09-16