Magyar Steel. Hungarian AFVs of World War Two

Csaba Becze

Książka "Magyar Steel" Csaby Beczego jest publikacją wydaną przez polsko-brytyjskie wydanictwo Mushroom Model Publications w ramach cyklu Green Series. Mimo że jest to pozycja przygotowana z myślą o modelarzach redukcyjnych, to zawiera mnóstwo informacji o działaniach Węgrów na froncie wschodnim, przudatnych dla wszystkich interesujących się II wojną światową. Książkę wydano w języku angielskim.

Opis:

Walki węgierskich wojsk z Sowietami Polacy kojarzą zaledwie z kilku scen "Zezowatego szczęścia" Andrzeja Munka. Główny bohater filmu, Jan Piszczyk, nieudolnie pośredniczy między powstańcami a węgierską dywizją, która nie zdecydowała się wesprzeć Polaków. Książka Beczego pozwala usystematyzować wiedzę na egzotyczny temat, jakim są działania węgierskich czołgów na sowieckich stepach i mazowiecko-podlaskich równinach. A to przecież zaledwie wstęp do tego ciekawego zagadnienia. Wojska węgierskie u boku Wehrmachtu, Waffen-SS i Luftwaffe walczyły do ostatniego dnia wojny, osiągając teren Austrii. "Magyar Steel" opowiada o tym, jak Madziarzy brawurowo walczyli w beznadziejnej sprawie.

Książka została podzielona na siedem części. Jeden z pierwszych rozdziałów opowiada o walkach 1. Dywizji Pancernej o Nowy Oskoł i obronie Koroczy. Fakty te wzbogacone są zdjęciami i mapami. W jedenastostronicowej historii opisane zostały działania operacyjne węgierskich czołgistów w II wojnie światowej. Mimo skąpej ilości miejsca, Becze przedstawia dokładne dane o liczbie i typach czołgów oraz pojazdów obu stron walczących w kolejnych zmaganiach. Autor przypomina węgierskich asów pancernych, wśród których wyróżniał się Ervin Tarcsay. Becze przybliża go poprzez cytowanie jego dziennika z walk z Sowietami. Ten rozdział ilustruje 70 czarno-białych zdjęć. W kolejnym rozdziale "The short history of the Hungarian Armour industry and vehicles in WW II" zostały przedstawione losy węgierskich projektów i konstrukcji pancernych. Począwszy od samochodu pancernego 39.M Csaba, poprzez działa samobieżne Zrinyi I i II aż do czołgu średniego 44.M Tas, powstałego jedynie jako prototyp. Autor przybliża również informacje o produkcji licencyjnej, która w zasadzie stworzyła podwaliny pod rozwój węgierskiego przemysłu – czeskie i szwedzkie konstrukcje produkowane nad Dunajem weszły do uzbrojenia armii węgierskiej. Duże znaczenie odgrywała według Beczego niemiecka pomoc wojskowa, która umożliwiła pozyskanie czołgów średnich, dział pancernych, a nawet kilku "Tygrysów".

Częścią przeznaczoną dla wielbicieli plastikowych modeli redukcyjnych jest trzydzieści planów w skali 1/35. Dodatkową gratką okazują się kolorowe zdjęcia niszczyciela czołgów 40.M Nimrod, ustawionego na współczesnej ekspozycji w węgierskiej Akademii Wojskowej, tankietki Ansaldo CV 3/35 z belgradzkiego muzeum oraz czołgu Toldi, stojącego w rosyjskim muzeum w Kubince. Bardzo dobrym pomysłem okazało się zamieszczenie w "Magyar Steel" kolorowych plansz z przykładowymi malowaniami czołgów i pojazdów węgierskich w II wojnie światowej. Mimo że zdjęć jest mało, to edytorsko wypadły one znakomicie, gdyż zostały zreprodukowane w wysokiej jakości.

Książka Beczego wypełnia lukę i kolejną "białą plamę" II wojny światowej. Łatwość, z jaką autor przybliża wydarzenia sprzed sześciu dekad, pozwala na poznanie zagmatwanych losów węgierskich pancerniaków. Uzupełnienie książki o zdjęcia broni pancernej (częstokroć po raz pierwszy publikowane) dodatkowo wzbogaca tę niewielką publikację, przybliżającą mało znane działania Węgrów. Dla maniaków walk na froncie wschodnich jest to pozycja niezbędna, dla pozostałych wielbicieli mało znanych epizodów historii – książka Beczego może być godna polecenia.

Hubert Kuberski

dodano: 2008-12-07