Pomiędzy cywilizacjami. Wojna i praktyki komunikacyjne na pograniczu chrześcijańsko-muzułmańskim na przełomie średniowiecza i ery nowożytnej,

Piotr Tafiłowski,

Wydawnictow -  Napoleon V, Oświęcim 2019

Turcy wdzierający się w uporządkowany świat późnośredniowiecznej Europy budzili grozę i fascynację. Uchodzili wręcz za ucieleśnienie obcości. Wszak skoro nie udało się ich pokonać, trzeba było nauczyć się z nimi żyć – a więc i poznać ich. Dobrym miejscem do tego był położony nad Adriatykiem Dubrownik. Ta kupiecka republika, leżąca na pograniczu Wschodu i Zachodu, opłacała się Osmanom, ale i korzystała z dobrodziejstw handlu z nimi. Była to zarazem znakomita baza obserwacyjna, gdzie można było zebrać wiele interesujących wiadomości o muzułmańskich Turkach.

Opis:

Jednym z takich bystrych obserwatorów był dubrownicki benedyktyn Ludwik Crijević, zwany Tubernonem, żyjący na przełomie XV i XVI wieku. Pozostawił on nader ciekawą kronikę świata, obejmującą lata 1490–1522. Skupiał się oczywiście na najbliższych mu sprawach, w tym zmaganiach węgiersko-osmańskich. Interesowało go powstanie i rozwój imperium, które w tamtych latach napędzało tyle strachu Europejczykom. W Polsce kronika Tubernona doczekała się naukowej edycji (przygotowanej przez Piotra Wróbla), a ostatnio opracowania w zakresie kontaktów i wzajemnego postrzegania się chrześcijan i muzułmanów. Zadania tego podjął się Piotr Tafiłowski, znany badacz tych zagadnień.
Pomiędzy cywilizacjami jest zatem analizą szesnastowiecznego dzieła historycznego, skupioną na przekazach o imperium osmańskim. Autor śledzi narrację Tubernona, omawiając opisane przezeń wojny Osmanów z Wenecją, Węgrami, podbój Egiptu i walki o tron. Konfrontuje relację dubrownicką z innymi źródłami i opracowaniami tematu. Dzięki temu czytelnik nie tylko uzyskuje klarowny obraz burzliwych dziejów imperium w okresie wznowienia przezeń ekspansji terytorialnej, ale i śledzi warsztat historyka odcedzającego fakty od przeinaczeń i mitów. Książka jest warta polecenia także tym, których interesują współczesne, niełatwe kontakty ze światem islamu.

Dariusz Milewski

dodano: 2021-03-26