Dziennik

Jan Szczygielski

Wydawnictow - Neriton, Warszawa 2016

Dziennik Jana Szczygielskiego, mieszkańca warszawskiej Pragi, to oryginalne zapiski, bez śladu późniejszych ingerencji. Obejmują cztery miesiące pamiętnego roku 1920. Dziennik byłby może tylko jeszcze jednym wiarygodnym źródłem dla historyków, gdyby nie tragiczne losy jego autora, który zginął, walcząc w obronie Rzeczypospolitej. Miał 17 lat. Na ostatniej stronie pod datą 30 lipca zanotował: Jutro 8 rano mam się stawić do koszar. Może już pisać nie będę mógł…

Opis:

Dlatego wzruszają naiwne westchnienia do Aliny, sztubackiej, nieodwzajemnionej miłości, które mogłyby bawić, gdyby nie wspomniany finalny kontekst. Ale to tylko drobna część rękopisu. W dzienniku znajdziemy nad wyraz poważne komentarze na temat historii, literatury, a zwłaszcza, co najbardziej interesujące, bieżącej sytuacji politycznej. Autor miał ogromną jak na swój wiek wiedzę i okazał się przenikliwym, bardzo krytycznym obserwatorem wydarzeń politycznych. Jawi się nam jako zdeklarowany wróg Piłsudskiego i jego obozu: [22 lipca 1920] Piłsudski, teraz drży jak listek wiosenny. Przepowiadają jakiś przewrót w Polsce, aby tylko ku lepszemu. Mówią, że coś zgotuje endecja. Daj to Boże. Te chamskie gęby to dobre do gnoju wywożenia, a nie do kierowania losami państwa. Jeśliby stanął na czele władzy cywilnej Paderewski, a jako przedstawiciel wojskowości Haller   z pewnością ententa inaczej z Polską porozumiała się. Nie oceniajmy jego deklaracji, lecz skonstatujmy fakt, że z takimi poglądami poszedł walczyć z bolszewikami u boku piłsudczyków. Na marginesie – wielu czytelników może zaskoczyć znakomita polszczyzna, jaką posługuje się ten młody człowiek. Obszerny i wnikliwy wstęp do Dziennika Jana Szczygielskiego napisała prof. Zofia Kozłowska, wiceprezes Polskiego Towarzystwa Historycznego i siostrzenica autora.
Książka jest wciąż dostępna na rynku księgarskim, mimo że została wydana kilka lat temu. Warto po nią
sięgnąć.

Bogdan Borucki

dodano: 2021-03-26