Cmentarze przy Wielkiej Alei w Gdańsku 1867–1945

Anna Krüger

Wydawnictwo: Fundacja Terytoria Książki, Gdańsk 2021

Miejsca pochówku są nieodłączną częścią krajobrazu, kultury oraz historii wszystkich społeczności. Początek dużego gdańskiego założenia cmentarnego datuje się na lata sześćdziesiąte XIX wieku. Znajdowało się ono przy Wielkiej Alei, czyli obecnej alei Zwycięstwa, jednej z najbardziej ruchliwych ulic Gdańska. Cmentarze ulegały stopniowej dewastacji i zniszczeniu po drugiej wojnie światowej. Jestem ciekaw, ilu z współczesnych gdańszczan potrafi cokolwiek powiedzieć o starych niemieckich nekropoliach w ich mieście, i konia z rzędem temu, kto potrafi odnaleźć ich pojedyncze tropy.

Opis:

Cmentarze przy Wielkiej Alei w Gdańsku 1867–1945 autorstwa Anny Krüger są pierwszą monografią nieistniejącej gdańskiej nekropolii. Wykorzystując bogaty materiał źródłowy, autorka ciekawie opisuje początki miejskich cmentarzy w ówczesnej Europie i w Prusach, po czym starannie rekonstruuje ich powstanie w Gdańsku, założenia przestrzenne, codzienność, a także obyczajowość i zwyczaje związane ze śmiercią oraz pochówkiem ówczesnych mieszkańców miasta. Sięga po katalogi żałobnej mody, nekrologi, reklamy i ogłoszenia firm kamieniarskich, statystyki pochówków i zasady organizacji miejsc spoczynku, a także cytuje za prasą sprawozdania z pogrzebów gdańskich i pruskich elit. Niejako przy okazji poznajemy różnice religijne i społeczne.

Część gdańskich cmentarzy została zniszczona jeszcze podczas walk o miasto w 1945 roku. Dalsza dewastacja następowała stopniowo aż do drugiej połowy latsześćdziesiątych, kiedyMiejskaRadaNarodowa postanowiła dokonać ostatecznej niwelacji terenów cmentarnych, przeznaczając je w dużej części na cele „kultury, rekreacji i wypoczynku”. Większość prac została wykonana przez mieszkańców w ramach „czynów społecznych”. Szczątki nie zostały ekshumowane.

dodano: 2022-03-20