Hetman Stanisław Koniecpolski

Leszek Podhorodecki

HETMAŃSKA BUŁAWA

Edukacja Stanisława Koniecpolskiego wyglądała odmiennie niż najwyższych dowódców wojskowych Rzeczypospolitej z przełomu XVI i XVII wieku. Prawda, ojciec przyszłego hetmana Aleksander kilka lat po jego narodzinach został kasztelanem sieradzkim, co dało mu wstęp do senatu, jednak można powiedzieć, że wciąż był na dorobku. Jeśli porównać jego majątek z latyfundiami ówczesnej elity magnackiej, to była trzecia liga.

Opis:

Inna sprawa, że miał liczne potomstwo (pięciu synów i cztery córki). Zapewne ograniczone zasoby rodziny sprawiły, że Stanisław zakończył edukację w przeżywającej głęboki kryzys Akademii Krakowskiej. Ominęły go edukacyjno-rozrywkowe peregrynacje po Europie Zachodniej. Wcześnie osierocony, musiał zadbać o siebie i rodzeństwo. Karierę wojskową rozpoczął w 1609 roku u boku Jana Karola Chodkiewicza w czasie wojny moskiewskiej, jednak w następnych latach związał się z hetmanem Żółkiewskim, dzięki któremu szybko uczył się rzemiosła wojskowego, ale także zaczął budować polityczno-gospodarczą potęgę swego rodu. Już w 1618 roku – mając 27 lat – otrzymał buławę hetmana polnego koronnego. Wprawdzie po cecorskiej klęsce 1620 roku trzy lata przesiedział w tureckim więzieniu, ale potem z powodzeniem kierował obroną południowo-wschodnich kresów Rzeczypospolitej i nie tylko. W 1624 roku pobił Tatarów po Martynowem, a potykając się ze Szwedami w Prusach Królewskich, przetrzepał skórę samemu Gustawowi Adolfowi. Dziełem życia Koniecpolskiego miała stać się reforma wojska w perspektywie planowanej przez Władysława IV wojny z Turcją. Lecz hetman niespodziewanie zmarł - powodem był afekt do młodej małżonki - i z reformy wyszły nici. Była to barwna postać, którą błyskotliwie odmalował Leszek Podhorodecki.

T.B.

Leszek Podhorodecki

Hetman Stanisław Koniecpolski

Bellona SA

Warszawa 2011

dodano: 2012-01-02