Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku

Aleksander Bołdyrew

 Wydawnictwo Neriton,

NIE TYLKO JAZDĄ POLSKA STAŁA

Mimo że wśród szlachty służba w piechocie nigdy nie cieszyła się popularnością, w pierwszej połowie XVI wieku – a więc w czasie, kiedy w Rzeczpospolitej tworzyły się nowożytne siły zbrojnych, który najważniejszym elementem były różne rodzaje jazdy – wielu zwracało uwagę, że bez niej nie sposób prowadzić operacji zbrojnych. Problematykę wykorzystania jednostek pieszych w armii koronnej w pierwszej połowie XVI wieku wszechstronnie przedstawia Aleksander Bołdyrew. Autor, opierając się na bogatym zbiorze publikacji źródłowych, uzupełnionym kwerendą archiwalną oraz obszerną literaturą tematu, przeanalizował proces zaciągu, finansowania, dowodzenia i zmiany struktury tych jednostek.

Opis:

Okazuje się, że w omawianym okresie najwięcej rekrutów dostarczała Małopolska i ziemie ruskie (odpowiednio 39 i 15 proc.), a większość piechurów miała mieszczańskie pochodzenie. Zaciężni piechurzy z zagranicy stanowili 10 proc. Bołdyrew poświecił także wiele miejsca uzbrojeniu jednostek piechoty, pokazując że jeśli chodzi o broń palną, to do końca lat trzydziestych XVI stulecia dominowały rusznice, które potem ustąpiły miejsca arkebuzom.Ostatnia część pracy dotyczy skuteczności piechoty w warunkach bojowych. Autor na przykładzie szeregu kampanii prowadzonych przez Rzeczpospolitą na różnych teatrach wojennych: przeciwko Moskwie, Mołdawii i Prusom, pokazał zakres wykorzystania piechoty (odegrała dużą rolę w ostatniej wojnie z zakonem krzyżackim, niewielką zaś podczas wypraw mołdawskich), a także jej modyfikacje i adaptację do potrzeb polskiej wojskowości konkretnego terenu działań.

Książka Aleksandra Bołdyrewa to cenne studium kształtowania się polskiej wojskowości na przełomie średniowiecza i nowożytności. Stawia ważne problemy badawcze, np. ten, dlaczego piechota w Rzeczypospolitej nie rozwinęła się tak jak w armiach zachodnich i znajdowała się na drugim planie. Dodajmy, że autor dla zilustrowania swoich wniosków obszernie wykorzystał zestawienia statystyczne oraz mapy.

Tomasz Bohun

Aleksander Bołdyrew,

Piechota zaciężna w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku,

Wydawnictwo Neriton,

Warszawa 2011

dodano: 2012-09-14